Politechnika Gdańska
Technische Hochschule

Technische Hochschule

Pocztówka wydana z okazji inauguracji roku akademickiego 6 października 1904 r. przedstawiająca relief z popiersiem cesarza Wilhelma II znajdujący się na portalu gmachu głównego uczelni. >>>

Już pod koniec XIX w. władze pruskie rozważały możliwość utworzenia w Gdańsku szkoły wyższej. W 1897 r. wydawca gazety "Danziger Zeitung", Heinrich Ricker zaproponował powołanie w Gdańsku wyższej szkoły technicznej. Ostatecznie, cesarz Wilhelm II, który również opowiadał się za lokalizacją nowej uczelni w Gdańsku,  zatwierdził decyzję i 16 marca 1899 r. przyznano na budowę szkoły 6 milionów marek. Budowa pod kierunkiem Alberta Carstena rozpoczęła się w marcu 1900 r. W ciągu 4 lat wybudowano na pow. 6,4 ha budynki o łącznej kubaturze 200 tys. m3. 

Uroczyta inauguracja pierwszego roku akademickiego z udziałem cesarza Wilhelma II odbyła się 6 października 1904 r. Szkoła otrzymała nazwę Królewskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Gdańsku (Königliche Technische Hochschule zu Danzig) i posiadała cztery wydziały:

  - Wydział Budownictwa
  - Wydział Maszynoznawstwa i Elektrotechniki
  - Wydział Budowy Okrętów i Maszyn Okrętowych
  - Wydział Chemii 

W 1906 r. powołano kolejne dwa wydziały: architektury i nauk ogólnych. 

Kompleks wybudowano w stylu neorenesansowym z licznymi zdobieniami, wzorowanym na niderlandzkiej architekturze XVI w. i przypominającym swoim wyglądem inne budynki istniejące w centrum miasta, nad głównym wejściem umieszczono medalion z popiersiem cesarza Wilhelma II. Na gmachu głównym wybudowano wieżę zegarową zwieńczoną figurą sumbolizującą Wiedzę. Rozbudowę uczelni rozpoczęto już przed I wojną światową, kiedy to wybudowano Laboratorium Wytrzymałościowe, Instytut Hydromechaniki i rozbudowano Halę Maszyn. W latach 20-tych przy ul. Siedlickiej (Bosseweg) powstał Dom Studencki, a w 1929 r. na potrzeby Instytutu Lotniczego pozyskano budynek Loży Masońskiej "Zum siegenden Licht" przy ul. Własna Strzecha (Eigenhausstraße).

Uczelnia miała pełne prawa akademickie. Na 4 pierwszych wydziałach przewidziano czteroletni okres studiów. W 1904 r. szkoła miała 28 profesorów etatowych, 1 honorowego, 12 docentów, 4 lektorów i 40 stanowisk asystenckich, na studia zapisało się 189 studentów. Do roku 1914 łączna liczba profesorów wzrosła do 31, docentów do 26, lektorów było nadal 4, miejsc asystenckich 51, a liczba studentów wzrosła do 675. Pierwszym rektorem został matematyk Hans von Mangoldt.

W latach 1918 - 1921 uczelnia nosiła nazwę Wyższej Szkoły Technicznej w Gdańsku (Technische Hochschule zu Danzig). Wraz z utworzeniem Wolnego Miasta Gdańska zmieniono nazwę uczelni na Wyższą Szkołę Techniczną Wolnego Miasta Gdańska (Technische Hochschule der Freien Stadt Danzig). 1 sierpnia 1922 r. wprowadzono zmiany w statucie, regulaminie i strukturze uczelni i zamiast 6 wydziałów powołano trzy:

  - Wydział I Nauk Ogólnych 

  - Wydział II Budownictwa

  - Wydział III Inżynierii Maszynowej

W ramach wydziału I funkcjonowały trzy katedry: Ia Humanistyczna, Ib Matematyczno Fizyczna i Ic Chemiczna, w ramach wydziału II funkcjonowały dwie katedry: IIa Architektury i IIb Inżynierii Budowlanej, a w ramach II wydziału trzy: IIIa Budowy Maszyn, IIIb Elektryczna i IIIc Budowy Okrętów (od 1929 r. Budowy Okrętów i Lotnicza).

Przed II wojną światową na uczelni studiowało wielu studentów zagranicznych. Największą grupą obcokrajowców, obok Niemców byli studenci z Polski, najwięcej - 595 Polaków studiowało w 1922 r., stosunkowo niewielu studentów było z Wolnego Miasta Gdańska (tylko 28% w 1922 r.). Na Politechnice działało 29 niemieckich korporacji studenckich i 4 polskie.

W 1924 r. uroczyście obchodzono jubileusz 20. lecie powstania uczelni, a w 1929 r. obchody 25. lecia powstania uczelni uczczono organizując barwny korowód, w którym główną postacią była Gedania. 

W latach 1939 - 1941 zmieniono nazwę uczelni na Wyższą Szkołę Techniczną w Gdańsku (Technische Hochschule Danzig), w latach 1941 - 1945 funkcjonowała nazwa Wyższej Szkoły Rzeszy w Gdańsku (Reichshochschule Danzig).

W czasie II wojny światowej zajęcia odbywały się w miarę normalnie, w 1941 r. wzrosły opłaty za studia i drastycznie zmniejszyła się liczba studentów i kadry naukowej. W styczniu 1945 r. zawieszono zajęcia i rozpoczęto ewakuację wyposażenia, księgozbioru i pracowników. Budynki przerobiono na szpital wojenny z 3000 łóżek. Po zajęciu terenu uczelni przez Armię Radziecką w Gmachu Głównym wybuchł pożar, który zniszczył 60% jego pomieszczeń i część budynku chemii. Spłonęła biblioteka z pozostałą częścią księgozbioru i wszystkie reprezentacyjne pomieszczenia.

Dekretem Rady Ministrów z dnia 24 maja 1945 roku utworzono Politechnikę Gdańską, na której 22 października 1945 r. uroczyście rozpoczęto rok akademicki. Utworzono wtedy 6 wydziałów: Architektury, Budowy Okrętów, Chemiczny, Mechaniczny, Elektryczny i Inżynierii Lądowej i Wodnej. Pierwszym rektorem nowej uczelni został prof. Władysław Łukasiewicz.

W kontekście Politechniki warto wspomnieć o przedwojennym pracowniku Technische Hochschule i laureciacie nagrody Nobla. Adolf Butenandt był w latach 1933 - 1936 kierownikiem katedry Chemii Organicznej. W 1934 odkrył progesteron, rok później testosteron. Następnie w drodze syntezy chemicznej uzyskał estrogen oraz testosteron. Za wyodrębnienie i syntezę hormonów płciowych otrzymał w 1939 roku nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Adolf Butenandt pod naciskiem władz narodowo-socjalistycznych Niemiec pierwotnie zrzekł się nagrody, a w 1949 przyjął dyplom i medal. Politechnika Gdańska uhonorowała go w 1994 r. tytułem doktora honoris causa. 

Website was designed with Mobirise