Pomnik cesarza Wilhelma I na Targu Siennym - Kaiser Wilhelm I Denkmal
Pomnik cesarza Wilhelma I odsłonięto na Heumarkt (Targ Sienny) 21 września 1903 r. W uroczystości brał udział cesarz Niemiec Wilhelm II. Na granitowym cokole ustawiono odlaną w bronzie postać cesarza Wilhelma I na koniu autorstwa prof. Eugena Börmela. Wokół cokołu ustawiono postacie przedstawiające Borussię - personifikację Prus, Vistulę - symbolizującą rzekę Wisłę i Aegira - germańskiego boga mórz. Nad Vistulą umieszczono relief z wyobrażeniem flisaków na Wiśle, nad Aegirem niemieckie okręty wojenne na Morzu Bałtyckim, od frontu znajdowała się tablica z inskrypcją: Kaiser Wilhelm / der / Grossen / Die Dankbare / Provinz / Westpreussen. W 1945 r. pomnik został zrzucony z cokołu i zaciągnięty na Targ Węglowy.
Pomnik poległych na Targu Drzewnym - Kriegerdenkmal
Pomnik poświęcony poległym żołnierzom z Gdańska i okolic biorącym udział w wojnach z Danią w 1864 r., Austrią w 1866 r. i z Francją w latach 1870-71 odsłonięto 8 maja 1904 r. na Holzmarkt (Targ Drzewny). Miał on postać kamiennego obelisku o wysokości 14 metrów z postaciami trzech germańskich wojowników. Obelisk ustawiono w niewielkiej fontannie. Pomnik przetrwał wojnę w stosunkowo dobrym stanie, został jednak zburzony w 1946 r. na podstawie uchwały Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku. 10 maja 1965 r. ustawiono na Targu Drzewnym pomnik króla Jana III Sobieskiego przeniesiony z Lwowa.
Kolumna wojenna i Pomnik Poległych na bastionie św. Elżbiety - Kriegssäule i Gefallenendenkmal
Na pozostałościach bastionu św. Elżbiety wzniesiono w sierpniu 1915 r., w rocznicę wybuchu wojny, kolumnę wojenną - Kriegssäule według projektu prof. Hermanna Phlepsa. Kolumna wojenna nawiązywała do stojącej przed świątynią Bellony na polu Marsowym kolumny wojennej - columna bellica. Przed tą kolumną rzymski Senat wypowiadał wojny krajom, z którymi Rzym nie graniczył, przyjmowano tam też z honorami wodzów powracających z wypraw wojennych. Kolumna wojenna w Gdańsku poświęcona była ofiarom I wojny światowej. Kolumnę zdemontowano w 1918 r. i przeniesiono do kościoła Mariackiego.
30 czerwca 1933 r. w tym samym miejscu odsłonięto Gefallenendenkmal - pomnik upamiętniający ofiary wojenne. Nazywany był on też Landeskriegerdenkmal - krajowym pomnikiem wojennym. Pomnik miał formę wysokiej na 17 m kolumny z umieszczonym na szczycie orłem. Na kolumnie umieszczono napis: 1914–1918 / Unsern im Weltkriege / gefallenen Kameraden / in Dankbarkeit / der Landeskriegerverband / Danzig. Po zakończeniu II wojny światowej usunięto orła, a na kolumnie pomnika umieszczono tablicę z napiem: "Tu spoczywają prochy nieznanego bojownika sprawy polskiej zamęczonego przez hitlerowskich oprawców. Cześć jego pamięci!". Ostatecznie pomnik rozebrano w latach 50-tych.
Pomnik poległych Rosjan przy Górze Gradowej - Russendenkmal
Ufundowany przez cara Mikołaja II pomnik w kształcie obelisku z fińskiego granitu z prawosławnym krzyżem odsłonięto 27 września 1898 r. u stóp Góry Gradowej (Hagelsberg). Na obelisku umieszczono mozaikę przedstawiającą św. Jerzego. Pomnik upamiętnia rosyjskich żołnierzy, którzy zginęli w czasie oblężeń Gdańska w 1734, 1807 i 1813 r. Pomnik przetrwał wszystkie wojny i odnowiony stoi do dzisiaj.
Pomnik poległych na Placu Wałowym - Kriegerdenkmal d. Grenadier-Regiment König Friedrich I
Pomnik poświęcony żołnierzom 4. Wschodniopruskiego Regimentu Grenadierów (Grenadier-Regiment König Friedrich I (4. Ostpreußisches) Nr. 5) poległych w czasie wojny w latach 1870-71 odsłonięto 16 maja 1873 r. Pomnik w kształcie urny zwieńczonej żelaznym krzyżem ustawiono na ośmiokątnym cokole. Na kolumnie, na ośmiu marmurowych tablicach ozdobionych wieńcami z liści dębu i nazwami pół bitewnych: Metz, Colombey-Noilly, Noisseville, Amiens, Quertieux, Hallue, Peronne, Poncilly i St. Quentin, umieszczono nazwiska poległych w wojnie grenadierów. Obok pomnika ustawiono dwa moździerze na lawetach, przy każdym ustawiono po 4 kule. Pomnik przetrwał II wojnę światową w stosunkowo dobrym stanie i został rozebranyw maju 1969 r.
Pomnik pamięci Regimentu Grenadierów na Okopowej - Kriegerdenkmal 5. Grenadier-Regiments
Wybudowany według projektu architekta Georga Jercke w 1933 r. pomnik został ufundowany przez wdowę po oficerze pułku grenadierów Caroline von Manstein z rodu Puttkamerów. Pomnik poświęcony 107 oficerom i 3055 żołnierzom z 5. Regimentu Grenadierów (Grenadier-Regiment König Friedrich I (4. Ostpreußisches) Nr. 5) poległym w czasie I wojny światowej. Pomnik w formie prostego obelisku ustawiono w fontannie, na kolumnie umieszczono nazwy wszystkich pól bitewnych, na których walczyli grenadierzy. Pomnik przetrwał do dzisiaj, po wojnie zostały z niego tylko usunięte napisy.
Pomnik 128. Regimentu Piechoty - 128. Infanterie Regiment Denkmal
Ufundowany przez członków Związków Byłych Żołnierzy 128. Regimentu Piechoty z Berlina i Gdańska pomnik odsłonięty został 7 kwietnia 1906 r. na dziedzińcu koszar Herrengartenkaserne. Pomnik w postaci granitowego bloku zwieńczonego posągiem orła i z owalną tablicą poświęcono żołnierzom 128. Gdańskiego Regimentu Piechoty (Danziger Infanterie Regiment No. 128).
Pomnik 33. Regimentu Fizylierów
Odsłonięty 27 listopada 1872 r. pomnik poświęcony poległym podczas wojny prusko-francuskiej w latach 1870-71 żołnierzom z 33. Regimentu Fizylierów (Ostpreußisches Füsilier-Regiment Nr. 33). Pomnik mający formę kamiennego obelisku zwieńczonego żelaznym krzyżem autorstwa Petera Fuchsa stanął na placu ćwiczeń przed koszarami Wijbego, nad Motławą. Pomnik przetrwał wojnę lecz został zniszczony w latach pięćdziesiątych.
Pomnik poległych żołnierzy austriackich na cmentarzu garnizonowym
Odsłonięty 2 grudnia 1913 r. pomnik poświęcony żołnierzom austriackim poległym w czasie wojny austriacko - pruskiej z 1866 r. ustawiono na cmentarzu garnizonowym. Pomnik ma formę czterech luf moździerzy ustawionych na cokole. Pomnik zachował się w stosunkowo dobrym stanie do dzisiaj.
Pomnik poległych marynarzy z krążownika Magdeburg - Denkmal für Gefallenen vom Kreuzer Magdeburg
Pomnik poświęcony czternastu poległym w 1914 r. marynarzom z krążownika S.M.S. Magdeburg, który zatonął 26 sierpnia 1914 r. odsłonięto na cmentarzu garnizonowym we wrześniu 1925 r. Pomnik, autorstwa Friedricha Fischera ma formę kolumny z wyrytymi nazwiskami poległych, przy kolumnie ustawiono kotwicę. Pomnik zachował się w dobrym stanie do dzisiaj.
Pomnik gdańskich policjantów na cmentarzu garnizonowym
Pomnik poświęcony policjantom Wolnego Miasta Gdańska ustawiony został na cmentarzu garnizonowym. Pomnik ma formę muru ceglanego z tablicą z policyjnym czako i napisem Unsern Toten. POmnik w dobrym stanie zachował się do dzisiaj.
Pomnik poległych w kościele Św. Katarzyny - Kriegerdenkmal in St. Katharinenkirche
Po zakończeniu I wojny światowej w wielu gdańskich świątyniach stawiano pamiątkowe tablice lub pomniki poległych. Jednym z takich pomników był pomnik poświęcony poległym w czasie wojny żołnierzom pochądzącym z parafii św. Katarzyny. Ustawiony w jednej z nisz kościoła św. Katarzyny pomnik w formie kamiennego graniastosłupa z metalowym krzyżem, stalowym hełmem, dwoma bagnetami i napisem: Unsern Gefallenen 1914-1918 zaprojektował prof. Friedrich Fischer.
Pomnik króla Augusta III w dworze Artusa
Pomnik autorstwa Johanna Heinricha Meissnera odsłonięto w dworze Artusa 7 października 1755 r., w 1933 r. przeniesiony do Stadtmuseum w dawnym klasztorze franciszkanów. Figura króla Augusta III w stroju rzymskiego cesarza została wykuta w białym marmurze. Pomnik prawdopodobnie uległ zniszczeniu podczas działań wojennych.
Pomnik Lutra w kościele Mariackim - Lutherdenkmal
Pomnik, ufundowany przez parafię ewangelicką został uroczyście odsłonięty w kościele Mariackim 10 listopada 1883 r., z okazji 400 rocznicy urodzin Marcina Lutra. Figura stanęła w pobliżu Bramy Groblowej, stanowiącej wówczas główne wejście do kościoła. Pomnik przetrwał działania wojenne, w 1946 r. został usunięty z kościoła i zezłomowany.
Pomnik Daniela Gralatha - Gralath Denkmal
Pomnik poświęcony dawnemu burmistrzowi i fundatorowi Wielkiej Alei ustawiono przy Al. Zwycięstwa (Große Allee). Ufundowany przez władze miejskie pomnik w formie wielkiego głazu narzutowego z umieszczoną na nim metalową tablicą odsłonięto w maju 1893 roku, w 150. rocznicę założenia Towarzystwa Przyrodniczego. Po 1945 r., tablcę zdemontowanao, a pomnik poświęcono harcerzom. W 2004 r. głaz przy Al. Zwycięstwa ponownie poświęcono Danielowi Gralathowi umieszczając na pomniku stosowną tablicę w języku polskim i niemieckim.
Fontanna Neptuna na Długim Targu - Neptunbrunnen
Inicjatorem budowy fontanny Neptuna na Długim Targu w 1605 r. był burmistrz Bartholomäus Schachmann. Czaszę i trzon wykonał w 1612 r. Abraham van den Block, w 1633 r. ustawiono fontannę z odlaną z brązu figurą Neptuna, prawdopodobnie według projektu Hansa Vredemanna de Vries. W 1634 otoczono ją żelazną kratą, inauguracja jej działania odbyła się 23 marca tego samego roku. Fontanna przetrwała wojnę, zdemontowana i wywieziona w 1945 r. w okolice Bytowa. Po odrestaurowaniu na początku lat 50. ponownie ustawiona na Długim Targu 22 lipca 1954 r.
Pomnik-fontanna na placu Maślanym
Fontanna umieszczona centralnie na Targu Maślanym (Winterplatz) została ufundowana przez firmę G. & A. Aird z Berlina w 1875 r. Na fontannie umieszczono medaliony z wizerunkami osób, dzięki którym powstały gdańskie wodociągi i kanalizacja: nadburmistrza Leopolda von Wintera, burmistrza Johanna Heinricha Lintza, przewodniczącego rady miejskiej Theodora Bischoffa i miejskiego radcy budowlanego Juliusa Lichta. Plac w 1897 r. nazwano placem Wintera upamiętniając w ten sposób nadburmistrza Leopolda von Wintera. Fontanna została zniszczona w 1945 r.
Fontanna na Małym Błędniku - Kleiner Irrgarten
Wysoka na 4 metry fontanna z postacią chłopca trzymającego na głowie misę, z której lała się woda została ustawiona pod koniec XIX w., prawdopodobnie wkrótce po zniwelowaniu okolicznych fortyfikacji. Fontannę otaczał niewielki park obsadzony krzewami i kompozycjami kwiatowymi. Fontanna przetrwała wojnę w bardzo dobrym stanie, została zdemontowana na początku lat 70. w związku z przebudową ul. Wały Jagiellońskie.
Altana i pomnik Gutenberga - Gutenbergdenkmal
W lipcu 1840 r., z okazji 400 rocznicy wynalezienia druku w lesie Jaśkowej Doliny wybudowano drewnianą altanę, a najbliższą okolicę nazwano gajem Gutenberga (Gutenberg Hain). W 1890 r. drewnianą altanę zastąpiono konstrukcją metalową, a pięć lat później, na granitowym postumencie ustawiono w niej odlany z brązu posąg Gutenberga wykonany według projektu Ernsta Paula, ufundowany przez wydawcę Augusta W. Kafemanna. Pomnik został usunięty po 1945 r., zachowała się jedynie altana. W 1998 r. odsłonięto nowy, stylizowany pomnik Gutenberga.
Pomnik księcia Fryderyka Karola - Prinz Friedrich Karl Denkmal
Ufundowany przez cesarza Wilhelma II pomnik księcia Fryderyka Karola, byłego drugiego szefa 1. Leibhusaren-Regiment Nr. 1, w formie jego postaci naturalnej wielkości ustawionej na postumencie odsłonięto na terenie koszar huzarów 23 czerwca 1900 r. Pomnik został najprawdopodobniej zdemontowany w 1920 r. i wywieziony z Gdańska wraz z rozwiązaniem obu huzarskich regimentów. Dalsze dzieje pomnika nie są znane.
Pomnik bohaterów w parku Uphagena - Helden Denkmal
Pomnik poświęcony bohaterom I wojny światowej ustawiono na skraju parku Uphagena (Uphagenpark) we Wrzeszczu 17 lipca 1927 r. Na pomniku umieszczono napis: Den Helden / 1914 / 1918. POmnik nie przetrwał do dzisiaj, został zdemontowany po 1945 r.
Pomnik poległych marynarzy we Wrzeszczu - Skagerrakstein
Odsłonięty 25 czerwca 1939 r. pomnik niemieckich marynarzy poległych podczas I wojny światowej miał formę głazu narzutowego z tablicą pamiątkową. Pomnik nazywany Skagerrakstein lub Marine-Gedenkstein ustawiono na Skagerrakplatz (obecnie Plac Biskupa Edwarda O'Rourke). Po 1945 r. tablica umieszczona na głazie została zdemontowana, sam głaz zachował się do dzisiaj.
Tablice pamiątkowe w budynkach szkoły technicznej i seminarium nauczycielskiego
Po zakończeniu I wojny światowej w wielu gdańskich kościołach i budynkach publicznych odsłaniano pomniki lub tablice pamiątkowe poświęcone poległym w czasie wojny. 24 maja 1928 r. w hallu budynku głównego Politechniki Gdańskiej (Technische Hochschule) odsłonięto pamiątkową tablicę z listą poległych studentów i pracowników uczelni. Tablicę wykonano według projektu prof. H. Carstena. Podobną tablicę z listą poległych odsłonięto również w budynku seminarium nauczycielskiego (Lehrerseminar) przy ul. Sobieskiego.
Pomnik poległych żołnierzy 17 Pułku Artylerii Pieszej
Pomnik w formie wysokiej kamiennej kolumny ze złoconą kulą na szczycie odsłonięto w niedzielę 2 września 1925 r. w obecności ostatniego przedwojennego komendanta pułku, gen. Hansa Gravensteina. Pomnik ustawiono na jednym ze schronów baterii plażowej (Strandbaterie) w brzeźnieńskim parku. Upamiętniał on 812 poległych żołnierzy z 17 Pułku Artylerii Pieszej (Fußartillerie-Regimentes Nr. 17). Autorem projektu pomnika był znany architekt Adolf Bielefeldt.
Pomnik poległych w Nowym Porcie
Odsłonięty 1 października 1922 r. przed frontem ewangelickiego kościoła Wniebowstąpienia (Himmelfahrtskirche), poświęcony był poległym podczas I wojny światowej mieszkańcom Nowego Portu. Pomnik projektu prof. Friedricha Fischera miał formę wysokiej kolumny na szczycie której umieszczono kulę z żelaznym krzyżem. Na cokole umieszczono cztery tablice z nazwiskami poległych oraz tablicę z napisem: Den im Kampfe 1914 - 1918 für ihre deutsche Heimat gefallenen Söhnen Neufahrwassers. Po 1945 r. usunięto z pomnika tablice i krzyż. W 1957 r. przebudowano pomnik na kapliczkę ustawiając na istniejącym cokole figurę Matki Boskiej.
Pomnik poległych w Emaus
Pomnik w kształcie obelisku o wysokości 3 m poświęcony był żołnierzom, mieszkańcom dzielnicy Emaus poległym w czasie I wojny światowej. Pomnik odsłonięto 7 października 1923 r., przetrwał wojnę jednak usunięto z niego pamiątkowe tablice, w 2012 r. odnowiony.
Pomnik poległych na Stogach
Pomnik w formie obelisku z piaskowca z umieszczonym na jego szczycie orłem odsłonięto 28 sierpnia 1921 r. w parku nad Pustym Stawem ( Heid See) na Stogach. Pomnik upamiętniał 106 poległych w czasie wojny mieszkańców Stogów, Przeróbki i Krakowca. Pomnik został prawdopodobnie rozebrany po 1945 r.
Pomnik poległych w Sobieszewie
Pomnik w formie obelisku poświecony został 117 poległym w czasie wojny 1914-18 żołnierzom - mieszkańcom Sobieszewa. Pomnik odsłonieto 17 września 1922 r. w sąsiedztwie cmentarza parafialnego.
Pomnik poległych w Oliwie
Pomnik w formie kolumny poświęcony był żołnierzom poległym w czasie I wojny światowej. Ustawiono go w parku oliwskim. Pomnik został rozebrany po 1945 r.
Pomnik Luizy na wzgórzu Pachołek - Luisendenkmal am Karlsberg
Pomnik w formie prostopadłościanu z kamieni zwieńczony był orłem z brązu. Pomnik wzniesiono na wzgórzu Pachołek (Karlsberg) w 1889 r. i poświęcono niemieckiej królowej Luise Auguste Wilhelmine Amalie von Mecklenburg-Strelitz, żonie króla Prus, Fryderyka III. W 1945 r. usunięto z pomnika orła i pamiątkową tablicę. Podczas obchodów 350 rocznicy bitwy pod Oliwą pozostałość pomnika poświęcono królowi Zygmuntowi III i upomiętniono bitwę pod Oliwą w 1627 r.
Pomnik poległych lotników w Sopocie - Fliegerdenkmal
Pomnik w postaci głazu narzutowego z tablica pamiątkową i kotwicą ustawiono w parku północnym i odsłonięto uroczyście 28 czerwca 1914 r. Pomnik poświęcony był lotnikom, którzy 7 lutego 1913 r. zginęli w katastrofie samolotu Westpreussen. Na tablicy umieszczono napis: "Den Gedenken an Kapitänleutnant Jenetzky und Maschinistenmaat Dieckmann, verunglückt am 7 Februar 1913 mit Wasserflugzeug Westpreussen" (Pamięci kapitana Jenetzkyego i starszego bosmanmata maszynisty Dieckmanna, którzy 7 lutego 1913r. zginęli w katastrofie hydroplanu "Westpreussen"). W 1945 r. została usunięta z pomnika tablica, a sam pomnik kilka lat później poświęcono poległym marynarzom.
Pomnik poległych w Sopocie
Pomnik projektu Paula Puchmüllera w postaci głazu narzutowego z umieszczonym na szczycie orłem ustawiono na wzgórzu Olimpijskim w 1909 r. Poświęcono go żołnierzom poległym podczas wojny prusko-francuskiej w latach 1870-71. Po 1918 r. na pomniku umieszczono tablice z nazwiskami sopocian poległych w czasie I wojny światowej. Po wojnie pomnik poświęcono żołnierzom armii czerwonej poległym podczas walk o Sopot w 1945 r.
Pomnik Cesarza Wilhelma II w Sopocie - Kaiser Wilhelm-Denkmal
Pomnik w formie zwieńczonego kulą obelisku z popiersiem Cesarza Wilhelma II ustawiono w okolicy willi Stolzenfels przed 1900 r. Pomnik nie zachował się do dzisiaj.
Pomniki smyczy w parku Północnym - Leinenzwangdenkmäler im Nordpark
Niewielkie pomniki przedstawiające figury psów ustawiono w parku północnym (Nordpark). Miały przypominać o obowiązku wyprowadzania psów na smyczy. Pomniki nie przetrwały do dzisiaj.
Pomnik pamięci Schlagetera - Schlageter-Gedankstein
Pomnik w formie głazu narzutowego nazwany Schlageter-Gedankstein ustawiono przy ul. Żeromskiego (Sternweg) na pamiątkę śmierci niemieckiego bojówkarza Alberta Leo Schlagetera, kreowanego w latach trzydziestych na bohatera narodowego. Pomnik nie przetrwał do dzisiaj.
Web page was built with Mobirise
